środa, 11 marca 2009

Uniwersalna kultura średniowiecza

Chrześcijańska Europa

Okres od V do X wieku nazywamy wczesnym średniowieczem. Europą wstrząsnęły wówczas niszczycielskie najazdy rozmaitych plemion i ludów: Arabów, Normanów, Węgrów... Powolny rozwój gospodarczy stał się możliwy, gdy ustały wszystkie te napady. W XI stuleciu nasz kontynent wkroczył w czasy dojrzałego, a później Średniowiecza, trwającego do XV wieku. Nadrzędną pozycję zajmował Kościół. Tylko on - sądzili ówcześni ludzie - mógł zgładzić Boży gniew, którego wyrazem miały być wojny, choroby i głód. Kościół był jedyną instytucją istniejącą nieprzerwanie od czasów starożytnego Rzymu. Dawał poczucie bezpieczeństwa i wzbudzał podziw kamiennymi budowlami, organizacją oraz wykształceniem duchowieństwa. Mniej więcej od XII wieku głównie duchowi umieli czytać i pisać. Kultura średniowiecznej Europy jest w przeważającej mierze religijna.

Style średniowiecznej Europy

  • Sztuka romańska (styl romański, romanizm) - styl w sztukach plastycznych wykonywanych z kamienia XIXIII wieku. Najwcześniej formy stylistyczne zostały ukształtowane na terenach zajmowanych obecnie przez dzisiejsze północne Włochy, Francję i zachodnie Niemcy (XI – XII wiek). Wkrótce zasięgiem nowego stylu objęte zostały kolejne tereny Europy i wraz z prowadzonymi wyprawami krzyżowymi przeniknął na Bliski Wschód.

  • Termin architektura gotycka odnosi się do stylu w architekturze europejskiej okresu późnego średniowiecza, od około połowy XII do początku XVI wieku. Za wzorcowy przykład budynku gotyckiego uważa się gotycką katedrę, choć w rzeczywistości był to również okres rozwoju architektury świeckiej (mieszczańskiej i rezydencjonalnej). Architektura gotycka w zamierzeniu jej twórców miała w doskonały sposób odzwierciedlać boską naturę i wielbić Boga. Strzelista i ogromna bryła kościoła stała się symbolem czasów, w których religijność łączyła w sobie wyprawy krzyżowe i pragnienie wzniesienia się ku Bogu. W bryle dominują kierunki pionowe. Ich powtarzalność w bliskim sąsiedztwie, rozczłonkowanie bryły, delikatna dekoracja tworzą budowle ekspresyjne i lekkie. Barwne światło przenikające do wnętrza przez wysokie witraże stwarza wrażenie uduchowienia, a powtarzające się we wnętrzu wertykalne linie i znaczna odległość do sklepienia kieruje wzrok ku górze.


Oprócz budowli zachowały się też liczne gotyckie obrazy i rzeźby. Prawie wszystkie są poświęcone tematyce religijnej - ukazują postać Madonny, scenę ukrzyżowania lub sąd ostateczny. Dlaczego? Ponieważ tylko wydarzenia biblijne i koleje życia świętych ukazywano za godne przedstawienie w sztuce. Artyści mieli też wyjaśnić prawdy wiary ludziom, którzy nie umieli czytać.

źródło : "historia i społeczeństwo, podręcznik dla klasy VI szkoły podstawowej wydawnictwo GWO

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz